Sinds het einde van de 19^de eeuw worden sport en spelgelegenheden bewust gepland in en rond de stad. Stonden deze aanvankelijk in het teken van het (gezelschaps)spel, op Engelse leest geschoeid. In het begin van de 20^ste eeuw raakte de Duitse gymnastiek, die sterk op kracht was gebaseerd, in zwang. De sterk toegenomen inactieve kantoorarbeid noodzaakte hiertoe. Prachtige, vroege voorbeelden van geplande sportvoorzieningen zijn te vinden in de tuindorpen en Amsterdam-Zuid. Het Oplympiaplein, het Olympisch stadion en het De Mirandabad zijn bewust ontworpen elementen in de stedelijke structuur. Nadien is het snel gegaan. Normen voor sport en spel werden vastgelegd voor iedere naoorlogse woonwijk. Vervolgens zagen we de opkomst van grote monofunctionele sportcomplexen aan de rand van de stad. Vanwege de grootschalige stedelijke expansie en de lage grondwaarde kwamen deze voorzieningen steeds verder van de woonwijken te liggen. Voor velen is de afstand nu niet meer befietsbaar. Veel kinderen worden met de auto naar de sportcomplexen gebracht.

Vanaf de jaren 90 is er een herwaardering voor sport in de stad. De olympische spelen in Barcelona 1992 gaven hiertoe het startschot. Sport als katalysator voor de stedelijke vernieuwing en als belangrijk element voor de citymarketing. Sindsdien heeft dit een grote vlucht genomen. Iedere zichzelf respecterende stad organiseert een marathon of een ander groot sportevenement. De zichtbaarheid van sport in de stad en de verregaande individualisering van de maatschappij, hebben er toe geleid dat ‘Sports in the City’ een ander karakter heeft gekregen. Sporten mag weer gezien worden, we doen het graag op individuele basis en bij voorkeur vanuit huis. Skaten, bootcampen, running en fietsen zijn goede voorbeelden. Maar ook het ouderwetse pleintjesvoetbal (in de Cruijff-court) en de Krajicek-velden passen in dit beeld. De verbinding tussen sport, vrije tijd en zorg dragen bij aan deze stedelijke gerichtheid. We sporten minder op de sportcomplexen aan de rand van de stad, en meer ongeorganiseerd in de directe woonomgeving. Apps, sociale media en internet zorgen voor de individuele beleving, de competitie en het sociale element. We organiseren het zelf. Dit stelt eisen aan de fysieke ruimte en de stedelijke voorzieningen: de stad als sport- en speelterrein. En daarnaast, er ontstaan interessante nieuwe verbindingen tussen hard- en software: interactieve verlichting en verharding, digitale oefencircuits in de stad en afspreekplekken (via sociale media). Een nieuwe, vaak onzichtbare, sportieve betekenis wordt toegevoegd aan de publieke ruimte.

Door: Ad de Bont (tevens expert ‘gezonde verstedelijking’ aan de TUe en mede-oprichter van het platform Gezond Ontwerp).

Lees ook het artikel van Ad over gezonde verstedelijking.

Geplaatst op: 15-10-2016