De Architect: Het gaat niet goed met de hoofdstad van Drenthe. Assen kampt met veel winkelleegstand in de binnenstad. Stedenbouwkundig bureau Urhahn maakte samen met de gemeente Assen een nieuwe binnenstadsvisie. Van de harde keuzes met oog op een compacte, complete, groene en gastvrije binnenstad kunnen veel andere middelgrote steden leren.

 

Assen mist samenhang. Het lukt de gemeente onvoldoende om de bereikbaarheid te verbeteren en de groei van de stad te bevorderen. “We moeten weer een aantrekkelijke beleefstad worden”, aldus wethouder Mirjam Pauwels (VVD). De afgelopen jaren maakte Assen meerdere malen budget vrij om de stad een facelift te geven, maar de gehoopte resultaten bleven uit. Ondanks diverse architectonische injecties, hoe esthetisch aantrekkelijk ook, bleef een spraakmakend gastvrij gebaar uit

 

Het culturele zwaartepunt van de stad is De Nieuwe Kolk van Greiner van Goor Huijten Architecten in samenwerking met De Zwarte Hond. Maar het pand ligt gevoelsmatig buiten het centrum aan de onaantrekkelijke centrumring, waardoor de verbinding met de stad zwak is. Het recent opgeleverde stationsgebouw door De Zwarte Hond en Powerhouse Company is te zien als de nieuwe voordeur van Assen die nu nog op een kier staat. De Binnenstadsvisie van Urhahn landde in vruchtbare bodem, en kreeg door de coronacrisis extra relevantie.

 

Enkele mooie resultaten

Het winkellandschap veranderde de laatste jaren drastisch door de opmars van het internetwinkelen. Een tendens die door de coronacrisis is versneld. Zeker middelgrote steden als Assen kampen met een toenemende winkelleegstand, wat gevolgen heeft voor de vastgoedmarkt en de stedelijke leefbaarheid. De leegstand vreet aan de binnenstad.

 

‘“Iedere stad heeft elementen waarop een nieuw perspectief kan worden gebouwd”’

Tess Broekmans, partner bij Urhahn

 

 

De laatste binnenstadsvisie dateert uit 2017, maar de ambities daarin om van Assen een economisch krachtige, aantrekkelijke en vitale binnenstad te maken zijn niet ingelost. Volgens Tess Broekmans bestaat er onder de ondernemers geen enkele twijfel over de noodzaak om in te grijpen. Het winkelhart krimpt steeds harder, grote modeketens vallen om en de regionale positie van Assen verslechtert. Was de visie kortzichtig? “Nee, de tijd was er toen nog niet rijp voor”, aldus Jessica Tjon Atsoi, stedenbouwkundige en projectleider bij Urhahn. De visie uit 2017 miste volgens haar een stevig fundament – wat Urhan probeert te ondervangen door aan te haken bij de sterke punten van Assen, het Drentse DNA. Tegelijkertijd zijn wel enkele mooie resultaten geboekt, zoals de herinrichting van het Koopmansplein naar straks de nieuwe ‘huiskamer’ van Assen.

 

De lokale betrokkenheid die toen ontbrak is er nu wel, dankzij de stichting Vaart in Assen, opgericht in 2018. Bewoners en ondernemers sloegen hiermee de handen ineen om de impasse in de stedelijke vernieuwing te doorbreken en nu eindelijk een kwaliteitssprong te maken. En dat is hard nodig, onderstreept ook Tjon Atsoi: “Je voelt het Drentse DNA als je uit het station komt en richting de binnenstad wandelt. Maar als je doorloopt dan kom je in het noordelijke gebied, boven het Koopmansplein. Eenmaal daar vraag ik me af: wat is hier gedaan? Waarom? Hier moet het Drentse DNA – historisch, groen, gastvrij – worden doorgetrokken.”

 

Grote kwaliteitssprongen

Assen wil een inclusieve gemeente zijn met een binnenstad die bereikbaar en bruikbaar is voor iedereen. Een ambitieuze doelstelling, en om deze in te lossen belooft de Binnenstadsvisie Assen 2030 grote kwaliteitssprongen. In het kort: Assen verkleint het winkeloppervlak drastisch en vergroot de verblijfskwaliteit.

 

De binnenstad wordt een bestemming voor andere activiteiten dan winkelen. Het doel is om een kwalitatief hoogwaardig woonmilieu te bieden voor een grote doelgroep, ook voor woningzoekenden van buiten, uit Groningen bijvoorbeeld. Assen streeft naar een stabiele bewonersgroep, lokaal eigenaarschap en reuring in het centrum. Dit leidt tot sociale cohesie en dus ook een ontvankelijke stad.

 

De nieuwe visie is op te vatten als een stappenplan om binnenstadstransformaties te volbrengen en een gastvrije beleefstad te realiseren. “Iedere stad heeft elementen waarop een nieuw perspectief kan worden gebouwd. De crux is de combinatie van drie elementen: een mix van functies, een langetermijnvisie combineren met concrete acties, en samen met de betrokken partijen plannen maken”, aldus stedenbouwkundige Tess Broekmans, partner bij Urhahn.

 

Plek voor ontmoeting is een belangrijke randvoorwaarde voor een leefbare binnenstad. De vele openbare parkeerplaatsen die voorheen nodig waren voor winkelpubliek uit de omliggende dorpen, maken plaats voor groene lanen en parken. De auto wordt minder dominant, waardoor ruimte ontstaat voor meer wandel- en fietsroutes die voor verbinding zorgen tussen het zuidelijke gebied (historisch Drents DNA) en de binnenstad.

 

Het is onontkoombaar dat het wringt tussen wat goed is voor de stad en wat goed is voor de individuele eigenaar. Woningbouw levert nu eenmaal per vierkante meter minder op dan een winkel. Dat verlies nemen is pijnlijk. Maar de binnenstadsvisie anticipeert op wat komen gaat en biedt eenieder die betrokken is een realistisch perspectief. In plaats van lijdzaam toezien bouwt Urhahn met de gemeente Assen nu eindelijk eens aan een compactere, completere binnenstad. Waarin niet het winkelaanbod maar de binnenstad zelf de bestemming is. En dat vraagt om soms harde ingrepen.

 

Lees het complete artikel door Charlotte Thomas op DeArchitect.nl

Luister hier naar de podcast met Tess Broekmans, Merel Pit en Tracy Metz