Wat kun je als gemeente doen om de stad gezonder en beweegvriendelijker te maken? In ‘De gezondste km2 van NL’ laten we zien welke ruimtelijke interventies hieraan bijdragen, hoe je dit verankert in beleid, welke instrumenten je hebt en hoe je dit monitort. Een belangrijk element is het vastleggen van gemeentelijke sport- en beweegnormen.

 

Brainport: de slimste én gezondste km2 van Europa

Steden en regio’s met gezonde leefomstandigheden zijn aantrekkelijke plekken om te wonen en te leven. De inrichting van de stad doet ertoe; ook omgevingsfactoren bepalen de gezondheid van de stedeling. In gezonde steden leven de inwoners langer in een goede gezondheid. Het zijn aantrekkelijke vestigingsplaatsen waar bedrijven graag investeren. Brainport Eindhoven is als kennisintensieve regio zo’n aantrekkelijke vestigingsplaats. De ambitie is hoog: hoe wordt de slimste km2 van Europa ook de gezondste km2? Eindhoven kiest voor een brede benadering van gezondheid: gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en positieve gezondheid.

 

Eindhoven gaat de stedelijke verdichting benutten om de stad gezonder te maken. Hierin staan tien adviezen centraal. Deze adviezen zijn geselecteerd op basis van grote impact op gezondheid, de multiplier (werkt het voor velen of voor een kleine groep) en/of dragen ze bij aan meerdere gezondheidsdoelen. Voorbeelden zijn; maak verdichtingskeuzes die leiden tot de gewenste mobiliteitstransitie; kies voor een beweegvriendelijke buitenruimte, realiseer zowel een grootstedelijk stadspark als kleine pocketparken in de buurten; en maak plekken voor natuur- en voedselbeleving.

 

Werken aan een gezonde stad

Het bouwen aan een gezonde stad vraagt om een actieve gemeentelijke inzet, het gaat niet vanzelf. De rollen die de gemeente kan aannemen variëren; er kan niet worden volstaan met één specifieke rol, maar een slimme mix van rollen en bijbehorend instrumentarium is nodig. Enkele adviezen:

• Leg de gezondheidsambities vast in beleid en werk ze uit in gebiedsgerichte visies. Maak koppelingen tussen de verstedelijkingsopgave en de gekoppelde gezondheidswinsten.
• Een actieve, ondernemende rol is noodzakelijk voor grote publieke ontwikkelingen.
• Een overheid die normen opstelt is nodig om minimale gezondheidsruimte te garanderen. Denk hierbij aan concrete normen voor groen-, sport- en beweegruimte.
• Neem in tenders, competities en aanbestedingen meetbare gezondheidsdoelen op en laat deze meewegen in de beoordeling van plannen.
• Enthousiasmeer en stimuleer bewoners, partners en bedrijfsleven via ontwerpleidraden en inspiratie.
• Faciliteer bewonersinitiatieven met subsidies en expertise (denk aan projecten als groene schoolpleinen, leefstraten, stadslandbouw, ontmoetings- en beweegruimte).
• Werk gebiedsgericht en ontschot budgetten, waardoor werk-met-werk kan worden gemaakt.

 

De gemeente Eindhoven werkt al jaren aan de ontwikkeling van de gezonde stad en monitort allerlei gezondheidsindicatoren en wil nu vervolgstappen. We hebben een set van indicatoren gedefinieerd waarmee de gezondheidswinst van ruimtelijke ontwikkelingen kwantitatief of kwalitatief ex ante bepaald kan worden en vervolgens periodiek kan worden gemonitord.